Belbin Teamrollen en de coronacrisis
Diversity Matters
De Coronacrisis heeft ons hele leven in de war geschopt. Alle routines zijn doorbroken. We werken thuis, samen met onze kinderen, we houden afstand, vergaderen online, en de economie is grotendeels stilgevallen. Een crisis van wereldomvang waar alle Belbin teamrollen anders mee omgaan.
Waar de ene teamrol kansen en mogelijkheden ziet zal de ander juist op de rem willen gaan staan. De vraag is wat heeft ieder teamlid in het team nodig in deze tijd, hoe stuur je ze aan of krijg je ze in beweging?
Wat ervaren de Belbin teamrollen in deze crisis en hoe gaan ze ermee om?
Het Teamrolmodel van Belbin is een methode om efficiënter en effectiever samen te werken. Belbin onderscheidt negen verschillende teamrollen, combinaties van karaktereigenschappen en gedragingen. Één van de kenmerken van Belbins’ onderzoek is dat iedere teamrol een probleem op zijn eigen manier benadert en hierbij ook zijn eigen oplossingsstrategie hanteert.
In dit artikel staan we stil bij wat iedere teamrol in deze tijd ervaart en geven we je enkele tips over hoe je in deze situatie maximaal gebruik kunt maken van de verschillende kwaliteiten in je team.
De Bedrijfsman
De Bedrijfsman, die praktisch, gestructureerd en traditioneel van aard is, zal snel vragen om duidelijkheid. Wat zijn de richtlijnen precies? Wat wordt er van mij gevraagd in deze nieuwe situatie? Hebben de afgesproken maatregelen nut?
Als dat zo is dan zal hij er vervolgens alles aan doen om zich aan de afspraken te houden en anderen er op wijzen wanneer ze dat niet doen. Als iedereen zich aan de richtlijnen houdt, zijn we het snelst door deze crisis heen en kunnen we gewoon we weer aan het werk. En de Bedrijfsman wil niets liever dan dat.
Daarnaast kun je er van op aan dat hij, mits goed geïnstrueerd, hard aan de slag gaat om orde in de chaos te scheppen: de lessen voor de kinderen thuis zijn gepland, de juiste online vergaderapp geïnstalleerd, de nieuwe protocollen gemaakt en alles is straks hopelijk weer normaal.
Tip
Maak samen met de Bedrijfsman een checklist voor alles wat er moet gebeuren. Als het werk in het team toch anders georganiseerd moet worden vraag hem om daarbij te helpen, hij zal keihard aan de slag gaan. En daag hem uit om eens iets nieuws uit te proberen.
De Brononderzoeker
De Brononderzoekers, onze dynamische, naar buiten gerichte netwerkers smachten na een aantal weken thuiszitten naar versoepeling van al die strakke regels. Ze zijn misschien al een paar keer naar kantoor geweest, vergaten soms de 1,5 meter in acht te nemen en zullen ook de eersten zijn die bij Rutte aan de bel gaan trekken om er weer op uit te kunnen trekken. Want wat is het saai geworden!
Gelukkig voor de Brononderzoeker is hij in staat om te relativeren want er zijn natuurlijk ook nieuwe kansen en mogelijkheden. Ieder nadeel heeft immers ook z’n voordeel. Thuis begint het zo langzamerhand wel chaotisch te worden en heeft hij moeite om aan het werk te blijven. De lol is er wel een beetje vanaf.
Tip
Het avontuurlijke karakter en het enthousiasme van de Brononderzoeker helpen het team om door deze periode heen te komen. Vraag hem op onderzoek uit te gaan, te verkennen welke online tools kunnen helpen. Wat hebben andere teams georganiseerd? Hoe gaan ze bij andere organisaties met de crisis om? Kortom, stimuleer hem om met “nieuwe” informatie en ideeën te komen.
De Plant
Planten, de creatieve innovators, gaan in deze tijd onmiddellijk naar de toekomst kijken en zetten kritisch kanttekeningen bij de huidige aanpak. Ze waarschuwen dat we niet de oude orde moeten herstellen maar dat dit de kans is om door te pakken naar een nieuwe werkelijkheid.
Ze draaien het perspectief om en zeggen: deze crisis is een kans om de samenleving te veranderen. Vanaf nu hoeven we niet meer allemaal terug naar kantoor en lossen zo in één keer het fileprobleem op! Planten doen dus de oproep om anders over de crisis na te gaan denken. Ze komen snel met grootse, abstracte plannen en ideeën en waarschuwen om niet terug te keren naar de oude situatie.
Tip
Vraag een Plant in jouw team om goed na te denken over de toekomst. En de noodzaak om dingen anders te gaan doen. Stimuleer hem om met ideeën en plannen te komen richting het team. Help om dit verder te concretiseren en uit te werken.
De Voorzitter
De manier waarop de Voorzitter omgaat met de crisis wordt eigenlijk prachtig geïllustreerd door Mark Rutte. Goedlachs, resoluut en toch ontspannen herinnert hij ons aan de genomen besluiten en handhaaft de navolging daarvan. De besluiten die er zijn genomen baseert hij daarbij geheel op de expertise van anderen en zelf neemt hij geen standpunt in.
Hij houdt het overzicht over alle belangen en probeert draagvlak te behouden voor de getroffen maatregelen. Hij is trots op ons allemaal en hamert op onze gezamenlijke verantwoordelijkheid. Want alleen samen kunnen we deze crisis het hoofd bieden. Bundeling van verantwoordelijkheden, beter kan een echte Voorzitter ons niet leiden naar het resultaat.
Tip
Voorzitters in je team binden mensen samen en helpen het team om resultaten te bereiken door gezamenlijke doelen te formuleren. In deze crisistijd is het wel zaak dat ze ook blijven letten op de zachte en emotionele kanten van de zaak en niet te hard gaan duwen op resultaten.
De Vormer
De gepassioneerde en wilskrachtige Vormers gaan heel anders met de crisis om. Gek genoeg ontspannen ze vaak in crisistijd en genieten van de dynamiek die er ontstaat. Het is een oorlog die gewonnen moet worden en zij gaan voorop in de strijd.
Ze verdubbelen hun werkuren om de boel te redden. Ze jagen op nieuwe klanten (als er veel omzetverlies is) en zorgen dat teamleden niet verslappen maar scherp blijven en het doel voor ogen houden. Ze spreken moed in en slepen iedereen er doorheen. In deze spannende tijd komen Vormers tot hun recht en nemen graag de touwtjes in handen.
Tip
Vormers zijn specialist in het omgaan met de snelheid en druk van een crisis. Neem hun visie en voorstellen daarin heel serieus. Juist nu. Geef ze de ruimte om zaken te regelen en accepteer dat ze soms wat buiten de lijnen kleuren. Help ze om draagvlak te houden bij de andere teamleden en durf ze tegen te spreken.
De Monitor
In deze crisistijd kunnen bijna alle oude plannen en strategieën de prullenbak in. Voor ieder team moeten er nieuwe strategische keuzes worden gemaakt. Juist dan valt er voor de Monitor veel te doen en uit te pluizen. Hoe zit het nu precies, waar zit de piek, wat is het effect op onze business?
Welke afdelingen in de organisatie zijn het meest getroffen, welke niet en welke scenario’s zijn het meest waarschijnlijk? Het liefst zou de monitor alles even stil willen zetten om er een gedegen analyse van te maken en te doorgronden hoe de keuzes die we nu maken op de lange termijn uitwerken.
Tip
Overleg de nieuwe strategie met de Monitor in je team en vraag hem die eens door te rekenen. En moeten er dingen uitgezocht worden? Een financiële doorrekening, de situatie in de markt? Geef hem tijd om met een goede analyse en enkele scenario’s te komen waarmee het team verder kan.
De Groepswerker
Voor de Groepswerkers zijn dit emotionele tijden. Al dat menselijke leed. Groepswerkers willen iets kunnen betekenen om het leed te verzachten voor hun teamleden maar ook voor de hele samenleving. Ze bieden hulp aan bij het plaatselijke verpleegtehuis of doen boodschappen voor de buurman die getroffen is door het virus. Gewoon omdat het kan en moet. Met elkaar samenzijn, elkaar in de gaten houden.
Ook in het team zullen ze actief contact zoeken met collega’s om te zorgen dat niemand buiten de boot valt door de fysieke afstand. Ze vragen door op de persoonlijke impact die de crisis heeft en organiseren grappige en ontspannende (online) bijeenkomsten om de sfeer goed en onderlinge verbinding optimaal te houden.
Tip
Maak de Groepswerkers verantwoordelijk voor de onderlinge samenhang binnen het team, zeker nu iedereen op afstand van elkaar werkt. Ze zullen verrassen met creatieve initiatieven!
De Zorgdrager
De Zorgdrager wordt door deze crisis bevestigd in onze bestuurlijke onzorgvuldigheid. Was deze pandemie niet reeds voorspeld? En waarom zijn die voorraden in ziekenhuizen niet op orde? Zelf blijft de Zorgdrager vooral binnen en houdt zich strikt aan de getroffen maatregelen. Hij wijst anderen (gezins- en teamleden) voortdurend op de hygiëne- en afstandsrichtlijnen die afgekondigd zijn.
De Zorgdrager zal het team manen voorzichtig te zijn en niet te snel weer naar kantoor te gaan of gemakkelijk te worden. Better safe than sorry! En ondertussen blijven ze dezelfde hoge kwaliteit van hun werk nastreven.
Tip
Steun de oproepen tot voorzichtigheid van de Zorgdrager. Wees duidelijk over wat je van hem verwacht. Als de bestaande structuren erg zijn veranderd, kunnen ze moeite hebben om overzicht te krijgen en kunnen ze erg lijden onder het controleverlies. Help hen dan om overzicht over het werk te krijgen.
De Specialist
Voor de Specialist verandert er relatief het minst door de huidige crisis. Hij zal het thuiswerken en het gebrek aan ‘sociale verplichtingen’ als een zegen ervaren. Hij kan zich in alle rust concentreren op zijn werk en daar draait het om. Deze situatie mag wat hem betreft nog wel even duren.
Tip
Ook in deze tijd zal een Specialist snel ter zake willen komen. Hij wil weten wat de opdracht precies is en wat hij in deze tijd inhoudelijk kan bijdragen aan het werk. Faciliteer hem om zijn werk zo goed mogelijk vanuit huis te kunnen doen en bespreek met hem of dit ook voor de lange termijn een structurele verbetering kan zijn.
Herken en benut de talenten van ieder teamlid
In deze bijzondere tijd is het belangrijker dan ooit om de talenten van alle teamleden te herkennen en te benutten. Iedereen is anders en dat is goed. Maar deze coronacrisis vraagt ontzettend veel van teammanagers. Op afstand managen is namelijk best uitdagend. Hopelijk helpt dit artikel een ieder om de verschillende teamrollen optimaal te benutten.
Heb je nog vragen over de teamrollen of hoe jij met specifieke teamrollen om kunt gaan binnen jouw team? Laat het me dan weten via 020-345 3015. Ik help je graag op weg!
Auteur: Martin de Ruiter
Martin is als trainer en consultant verbonden aan UPD. Als acteur is hij één van de grondleggers van het trainingsacteren in Nederland. Deze kennis en ervaring gebruikt hij in zijn dagelijks werk bij het adviseren en begeleiden van verschillende organisaties.
Door zijn ervaring als acteur kan hij niet alleen anderen uitleggen wat het effect is van zijn of haar gedrag. Maar hij kan het ook spelen. Hierdoor ervaren mensen en teams aan den lijve welke invloed het gedrag heeft. Dit leidt gegarandeerd tot nieuwe inzichten!