Laat je inspireren door Pinguïns

Hoe overtuig je anderen van de noodzaak om te veranderen?

Ken je de fabel van de smeltende ijsberg? Dit verhaal gaat over een kolonie keizerspinguïns die leeft op een ijsberg op Antarctica. Ze kruipen al hun leven lang bij elkaar en verspillen liefst niet te veel energie. Maar één pinguïn, Fred, staat ver bij de kolonie vandaan. Hij kijkt uit over zee en verzamelt informatie. Zijn conclusie: onze ijsberg is aan het smelten en gaat uit elkaar vallen. Hoe overtuigt Fred de andere pinguïns van de noodzaak om te veranderen?

Pinguïn Fred loopt tegen een aantal vragen aan als: hoe krijg ik mijn collega’s mee in de verandering? Hoe ga ik om met collega’s die de hakken in het zand zetten? Deze vragen zijn voor iedere verbeterprofessional herkenbaar, want dat er weerstand komt bij verandering is een gegeven. Hoe je daar mee omgaat is uiteindelijk wat een verandering succesvol maakt, of juist niet.

‘Onze ijsberg smelt!’

Één van de bekendste hulpmiddelen om verandering te doorgronden en te begeleiden is het acht-stappenplan voor een succesvolle verandering van emeritus hoogleraar John Kotter. Kotter schreef, samen met de Duitse econoom Holger Rathgeber het boekje ‘Onze ijsberg smelt!’ Daarin gebruiken de auteurs het pinguïn-verhaal om Kotters model bondig en beeldend over het voetlicht te brengen. Hieronder volgt het stappenplan van Kotter met ter illustratie de acht stappen die de pinguïns ondernemen om het gevaar van de smeltende ijsberg het hoofd te bieden.

1. Creëer een gevoel van urgentie.

In ‘Onze ijsberg smelt!’ is Freds stoere pinguïn-baas Alice bereid om naar zijn verhaal te luisteren. Samen inspecteren Fred en Alice de ijsberg onder water, onbevreesd voor orca’s en zeeluipaarden. Fred mag een presentatie houden voor de hele pinguïnkolonie. Een van hen zegt: Weet je zeker dat de ijsberg uit elkaar zal vallen? Nee, antwoordt Fred, maar als het gebeurt zullen velen van ons sterven. Wat wil je dan zeggen tegen ouders die hun kinderen verliezen: ‘Sorry, we wisten het niet zeker?’

2. Verzamel een leidend team.

Om te bedenken wat er aan het probleem kan worden gedaan vormen de pinguïns een team. Sommige leden zijn heel verbaasd dat ze worden uitgekozen, maar Fred en Alice zijn op zoek naar uiteenlopende kwaliteiten. Samen inktvis vangen helpt bij de teambuilding.

3. Ontwikkel een visie en strategie voor de verandering.

In ‘Onze IJsberg smelt!’ ontmoet pinguïn Fred een meeuw, die hem vertelt over zijn nomadische bestaan. De meeuwen trekken rond van eiland naar eiland, steeds op zoek naar nieuwe plekken waar voedsel te vinden is. Zou dat ook een manier van leven voor de pinguïns kunnen zijn?

4. Communiceer om draagvlak en betrokkenheid te creëren.

In Onze ijsberg smelt spreekt hoofdpinguïn Louïs zijn kolonie toe. ‘Wie zijn we eigenlijk’, houdt hij zijn publiek voor. ‘Zijn onze normen en waarden gelieerd aan een groot blok ijs? Stel je voor hoe het zou zijn om vrij te zijn en te gaan en staan waar je wilt.’

5. Maak het anderen mogelijk om te handelen.

In de kolonie zijn pinguïns gewend om voedsel alleen te delen met hun naaste familie. Maar de verkenners, die de kolonie erop uit wil sturen op zoek naar veiliger ijsbergen, hebben heel veel inktvis nodig om hun verre tochten te kunnen ondernemen. Het principe dat pinguïns inktvis niet buiten hun familie delen moet veranderen, want de verkenners hebben veel extra energie nodig. Zelfs de kinderpinguïns worden ingeschakeld om hun ouders te overtuigen dat ze inktvis voor de verkenners moeten gaan vangen.

6. Genereer korte termijnsuccessen.

De verkenners komen terug met prachtige verhalen over hun reis en de ijsbergen die ze hebben gezien. Ze krijgen lintjes en medailles en ook de pinguïns die inktvis voor hen hebben gevangen worden in het zonnetje gezet.

7. Houd het tempo hoog.

De pinguïnverkenners blijven zoeken en vinden uiteindelijk een nieuwe ijsberg in een zee vol vis, die niet aan het smelten is. De verhuizing is moeilijk, maar de pinguïns zetten door.

8. Creëer een nieuwe cultuur.

Eenmaal gearriveerd op de nieuwe ijsberg zeggen sommige pinguïns: ‘Deze is perfect, laten we hier voor altijd blijven.’ Maar de kolonie blijft nieuwe verkenners opleiden. En hoofdpinguïn Loïs vertelt op school over de Grote Verandering van toen en over de noodzaak om van tijd tot tijd te verhuizen als de omstandigheden erom vragen.

Het hele boekje lezen?

Het boekje is verkrijgbaar bij vrijwel iedere grote boekenwinkel. Bijvoorbeeld hier op Managementboek. Veel leesplezier!