Het verschil tussen Lean en Lean Six Sigma

En hoe je deze kunt overbruggen

In naam lijken ze op elkaar en ze hebben min of meer dezelfde doelstelling. En dat is geen verrassing; Lean en Lean Six Sigma delen een stukje DNA. En toch zijn beide filosofieën anders, er is een duidelijk verschil tussen Lean en Lean Six Sigma. En door deze verschillen is een veelvoorkomende opvatting dat organisaties moeten kiezen tussen de ene filosofie of de andere. En dat is wat ons betreft niet nodig.

In dit artikel behandelen we het verschil tussen Lean en Lean Six Sigma maar tegelijkertijd laten we ook zien hoe organisaties deze verschillen kunnen overbruggen. Het gevolg een holistische verbeteraanpak waarbinnen verschillende filosofieën elkaar versterken zonder met elkaar te concurreren.

Verschil tussen Lean en Lean Six Sigma; een korte geschiedenis

Het geboortejaar van Lean is nogal eens onderwerp van een discussie. Officieel zag de term in de jaren ’90 van de vorige eeuw het levenslicht toen James Womack en Daniel Jones het boek ‘The machine that changed the world’ uitbrachten. Maar eigenlijk was de methode die ze als Lean beschreven – het Toyota Production System – al in de jaren ’70 ontwikkeld door Toyota.

Een jaar of tien na de publicatie van dit boek ontstond Lean Six Sigma. Deze filosofie combineerde principes van Lean met die van Six Sigma (ontwikkeld in de jaren ’80 bij Motorola). De methode werd in de beginjaren voornamelijk toegepast binnen productie-omgevingen. Maar al snel werd de methode toepasbaar gemaakt voor vrijwel iedere sector; van het onderwijs tot de zorg.

Omdat Lean Six Sigma ontstaan is uit een deel van de principes van Lean hebben ze een gedeeld DNA. Beide filosofieën richten zich op het creëren van een continu verbetercultuur binnen de organisatie. In de inrichting van de verbeterreis verschillen de filosofieën van elkaar, maar beide routes leiden tot dezelfde bestemming.

Kenmerkende verschillen

De verschillen in de verbeterreis tussen beide filosofieën maken iedere filosofie uniek. Hieronder hebben we kort samengevat wat de kenmerkende verschillen zijn, waarna we zullen uitleggen hoe we deze verschillen kunnen overbruggen:

• Lean richt zich op het realiseren van betrokken medewerkers die vanaf de werkvloer (gemba) verbeteringen aandragen en realiseren. Lean Six Sigma vraagt in essentie hetzelfde alleen wordt daar gewerkt met dedicated projectteams om een vastgesteld probleem te analyseren en op te lossen.
• Bij Lean wordt ‘5x Why’ gebruikt om achter een oorzaak van een probleem te komen en worden experimenten opgezet om stap voor stap te verbeteren op weg naar het verbeterdoel en onderweg te leren door te doen (Kata). Lean Six Sigma wordt ingezet als het probleem complex is en vele variabelen invloed hebben op het probleem en het risico te groot is om te experimenteren. Leren gebeurt vooral door analyseren.
• Beide filosofieën vragen om een cultuuromslag alleen de essentie van de cultuuromslag verschilt. Binnen Lean focust de cultuuromslag zich op een cultuur waarin medewerkers fouten mogen maken, mogen experimenteren zich bottom-up kunnen organiseren. Bij Lean Six Sigma focust de cultuuromslag zich op het zelfstandig nemen van beslissingen op basis van feiten.
• Bij Lean staat het creëren van klantwaarde centraal. De waardestroom wordt in kaart gebracht, waardoor verspillingen herkend en geëlimineerd worden. Ook bij Lean Six Sigma staat de ‘Voice of the Customer’ centraal en wordt gewerkt vanuit een probleemstelling. Deze wordt projectmatig en met gebruik van statistische methodes geanalyseerd, om zo de oorzaken van variatie te elimineren.
• Lean draait voor 80 procent om kleine dagelijkse, bottum-up verbeteringen en 20 procent bestaat uit het doen van projecten. Lean Six Sigma legt de nadruk op verbeterprojecten en een top-down benadering.
• Lean gebruikt de PDCA-cyclus als kapstok om te komen tot een cultuur van continu verbeteren. Lean Six Sigma gebruikt DMAIC om structuur aan te brengen binnen verbeterprojecten.

Verschillen overbruggen

Aan het einde van de vorige – toen Lean en Lean Six Sigma opkwamen – was het voor veel organisaties gangbaar om op basis van deze verschillen een keuze te maken voor de ene of de andere filosofie. Hierna volgde een halsstarrige methodische implementatie waarbij – afhankelijk van de keuze – Lean óf Lean Six Sigma de absolute waarheid was en er geen inmenging van andere filosofieën toegestaan werd.

De wereld is echter flink veranderd in de afgelopen 40 jaar en we zien dat de grenzen tussen verschillende filosofieën aan het vervagen zijn. Het is niet meer raar om een scrumbord te gebruiken binnen Lean of om weekstarts in een Lean Six Sigma omgeving te doen. Organisaties vormen steeds vaker een holistische verbeteraanpak waarbinnen er plek is voor verschillende filosofieën en methodes. En uiteindelijk is dat niet zo vreemd want juist door de kenmerkende verschillen tussen filosofieën passen de verschillende elementen soms beter bij de snel veranderende wereld.

Een herkenbaar voorbeeld ligt verscholen in het feit dat iedere organisatie vandaag de dag beschikt over een enorme hoeveelheid data. Tot voor kort werd het gebruik van data in verbeterprojecten geschaard in het vakgebied van Lean Six Sigma en dus niet relevant voor een organisatie die Lean omarmd heeft. Maar het tegendeel is waar, data is waardevol voor ieder verbeterprogramma. De uitdaging ligt in het toepasbaar maken van data voor organisaties die Lean omarmd hebben. Bijvoorbeeld door verbeterprofessionals te voorzien van de vaardigheden om data toe te passen in de PDCA-cyclus (Data analyse voor Lean) of door ze ook te equiperen van de nodige kennis van Lean Six Sigma (Lean Six Sigma voor Lean Green Belts).

Een holistische verbeteraanpak

Wanneer het lukt om de verschillen tussen verschillende filosofieën te overbruggen en deze te combineren ontstaat een holistische verbeteraanpak welke organisaties beter helpt om wendbaar en toekomstbestendig te worden. De filosofien vormen dan een set aan tools en hulpmiddelen die verbeterprofessionals in kunnen zetten op het moment dat deze het meest nodig zijn. In dat geval spreken we niet langer over het verschil tussen Lean en Lean Six Sigma maar over de wijze waarop Lean en Lean Six Sigma gezamenlijk de organisatie kunnen helpen om de continu verbeter-ambities te realiseren.